Ηγεσία vs Διεύθυνση
Η ηγεσία και η διεύθυνση είναι σημαντικές λειτουργίες της διοίκησης, αλλά συνήθως δεν εμφανίζονται στην κύρια περιγραφή θέσης εργασίας. Ένας σπουδαίος διευθυντής πρέπει να είναι σε θέση να ηγείται της ομάδας του και να διευθύνει τις λειτουργίες της – η αποτυχία σε οποιονδήποτε από αυτούς τους ρόλους είναι συνταγή για καταστροφή.
Ηγεσία vs Διεύθυνση
Για να κατανοήσουμε πώς οι διευθυντές μπορούν να διαπρέψουν (ή να αποτύχουν) σε αυτούς τους ρόλους, πρέπει πρώτα να ορίσουμε τι είναι αυτοί.
Ηγεσία
Η ηγεσία αφορά την ανάληψη πρωτοβουλίας: την έναρξη, την έμπνευση και την παρακίνηση των εργαζομένων. Αφορά την καλλιέργεια πάθους για να συνεχίσουν να εργάζονται και να ξεπερνούν τις προσδοκίες, τη βελτίωση των προτύπων ποιότητας προϊόντων και παραγωγής, την καθορισμό βιομηχανικών προτύπων για ποιότητα και παραγωγή, και γενικά το να είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για άλλους να ακολουθήσουν. Όταν οι διευθυντές ηγούνται των εργαζομένων, τους βοηθούν να συνειδητοποιήσουν ότι οι στόχοι και οι επιδιώξεις των διευθυντών συμπίπτουν με τις προσωπικές τους φιλοδοξίες, εκτός από την συνολική αποστολή, όραμα και στόχους της εταιρείας.
Διεύθυνση
Η διεύθυνση είναι η εστίαση της εταιρείας σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Αυτό σημαίνει ότι όταν η διοίκηση αναπτύσσει ένα σχέδιο δράσης, οργανώνει την διάχυση του, επιβλέπει την εφαρμογή, προσλαμβάνει τους κατάλληλους ανθρώπους, συνεργάζεται διατμηματικά και προσαρμόζεται στις αλλαγές. Οι διευθυντές κατευθύνουν την επιχείρηση προς εκεί που πρέπει να πάει, έχοντας κατά νου την αποστολή, το όραμα και τους στόχους της οργάνωσης. Υποστηριζόμενοι από την πλήρη πίστη και εμπιστοσύνη στην εκτέλεση των διοικητικών καθηκόντων μιας επιχείρησης, οι διευθυντές παρέχουν προοπτική στο συνεχώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον γεμάτο αβεβαιότητες και ακόμη και κάποιες απροσδόκητες εκπλήξεις.
Στυλ Ηγεσίας
Οι ηγέτες (διευθυντές) έρχονται σε πολλές διαφορετικές μορφές, μεγέθη και υπόβαθρα. Ιδανικά, ένας διευθυντής νοιάζεται για τους υπαλλήλους του, συνεργάζεται με άλλους για να γίνουν τα πράγματα σωστά, εξετάζει την υγεία και την ευημερία των πελατών και των υπαλλήλων, σκέφτεται τα κόστη και τα οφέλη οποιασδήποτε ενέργειας και συμβάλλει σε ένα ευτυχισμένο και ασφαλές εργασιακό περιβάλλον. Διαφορετικοί άνθρωποι έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για την επίτευξη αυτών των στόχων, οι οποίες ορίζονται ευρέως ως “Στυλ Ηγεσίας”.
Λαϊκή ηγεσία
Γνωστή και ως τεμπέλικη ή χαλαρή ηγεσία λόγω της χαλαρής ποιότητας ηγεσίας που είναι γνωστό ότι έχει. Οι διευθυντές λαϊκής ηγεσίας δεν είναι τεμπέληδες, αλλά συνήθως ανησυχούν για την ζημία της ομάδας τους μέσω της μικροδιαχείρισης. Αυτοί οι διευθυντές έχουν ισχυρή πίστη στην ομάδα τους να αυτοδιευθύνεται σε μεγάλο βαθμό και επεμβαίνουν μόνο όταν η πρόοδος αποκλίνει από την πορεία. Αυτοί που χρησιμοποιούν το στυλ ηγεσίας λαϊκής ηγεσίας εργάζονται με ανθρώπους που είναι πολύ ικανοί και παρέχουν ένα μοναδικό, προσαρμοσμένο προϊόν ή υπηρεσία όπως γιατροί ή τεχνίτες. Αυτός ο τύπος ηγεσίας δεν θα ήταν καλός για χαμηλά καταρτισμένους εργαζόμενους που κάνουν ρουτίνες, τυποποιημένη εργασία όπως αυτοί σε εστιατόρια γρήγορης εξυπηρέτησης, όπου η τυποποίηση είναι προτεραιότητα.
Αυταρχική
Γνωστή και ως αυταρχική ή τυραννική ηγεσία επειδή ένα άτομο (ο ηγέτης) παίρνει όλες τις αποφάσεις – αυτό είναι το αντίθετο ενός διευθυντή λαϊκής ηγεσίας. Αν και δεν είναι τόσο κακό όσο ακούγεται, οι διευθυντές χρησιμοποιούν αυτό το στυλ ηγεσίας όταν υπάρχει υπερβολική σύγκρουση ή αναποφασιστικότητα στην ομάδα τους, και πρέπει να γίνουν η αποφασιστική ψήφος για τις πιο σημαντικές αποφάσεις. Αυτό το στυλ ηγεσίας είναι καλύτερο να χρησιμοποιείται σε καταστάσεις όπου οι αντίθετες πλευρές δεν μπορούν να έρθουν σε συμφωνία, όπως όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ χρησιμοποιεί εκτελεστική εντολή για να περάσει κανονισμούς, ή ο επικεφαλής μιας οικογενειακής επιχείρησης στην Ασία αποφασίζει να εξαγοράσει όλους τους μικρότερους ανταγωνιστές. Υπάρχουν πολλές τεκμηριωμένες περιπτώσεις όπου ο μοναδικός ηγέτης γνωρίζει πραγματικά τι είναι καλύτερο για την εταιρεία, και ένας αυταρχικός ηγέτης μπορεί να κάνει την επιχείρηση να λάμψει. Ο Στιβ Τζομπς ήταν ένας από τους πιο (αν) διάσημους αυταρχικούς διευθυντές.
Συμμετοχική
Αυτό είναι επίσης γνωστό ως Δημοκρατική ηγεσία, επειδή όλοι ακούγονται και όλοι περιλαμβάνονται στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αυτός ο τύπος ηγέτη γνωρίζει ότι δεν μπορεί να μετακινήσει βουνά μόνος του, οπότε συνεργάζεται με αυτούς γύρω του και καθιερώνει μακροχρόνιες, σημαντικές σχέσεις. Κατανοούν τη σημασία της δικτύωσης στην επίτευξη στόχων και επιδιώξεων. Οι άνθρωποι που εργάζονται υπό αυτό το στυλ ηγεσίας τείνουν να αισθάνονται πιο ικανοποιημένοι με τη δουλειά τους και να αισθάνονται πιο πολύτιμοι για τις συνεισφορές τους. Καταστάσεις όπου η δημιουργικότητα και η καινοτομία είναι αναγκαίες λειτουργούν καλύτερα με αυτό το στυλ ηγεσίας, όπως σε εταιρείες ανάπτυξης λογισμικού και υλικού, μηχανικής προϊόντων, κ.λπ.
Συναλλακτική
Μια μορφή ηγεσίας βασισμένη σε καθήκοντα επειδή ο διευθυντής (ο ηγέτης) ενημερώνει τους υπαλλήλους για το τι πρέπει να κάνουν, πότε πρέπει να το κάνουν και πότε πρέπει να το ολοκληρώσουν. Πολύ απλή και εύκολη στην παρακολούθηση; ωστόσο, αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο από τον πολυδιάστατο διευθυντή σε τεχνικές και εκπαιδευτικές δεξιότητες. Για παράδειγμα, ένας συνεργάτης διαχείρισης λογιστηρίου αναθέτει την μισθοδοσία σε δύο υπαλλήλους, τις συντάξεις σε άλλους πέντε υπαλλήλους, τις μισθώσεις σε άλλους τρεις υπαλλήλους. Για να λειτουργήσει αυτό, ο Συναλλακτικός Διευθυντής πρέπει να γνωρίζει τα πάντα σχετικά με αυτές τις λογιστικές έννοιες για να αξιολογήσει τη δουλειά και την απόδοση των υπαλλήλων που εργάζονται σε αυτές. Ένα τέτοιο στυλ ηγεσίας είναι τέλειο για ιεραρχικές οργανώσεις με σαφή ανωδική κινητικότητα, σαφή αναπτυξιακά κριτήρια και σαφείς περιγραφές θέσεων, κυρίως χρησιμοποιούμενο από εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες – ο διευθυντής πρέπει να έχει πλήρη γνώση των θεμάτων που αναθέτει για να γνωρίζει πόσο βάρος μπορεί να αναλάβει κάθε υπάλληλος.
Μετασχηματιστική
Οι μετασχηματιστικοί ηγέτες είναι επίσης γνωστοί ως ηγέτες αλλαγής επειδή αυτό το στυλ ηγεσίας προσπαθεί να επιφέρει αλλαγές (κάνοντας τη διαφορά) ως σκοπό της διοίκησης. Αυτός ο τύπος ηγέτη βλέπει τα πάντα και όλους ως κάτι που μπορεί να βελτιωθεί και να επαναστατήσει. Οι μετασχηματιστικοί ηγέτες εκπροσωπούν το καλύτερο στα ανθρώπινα και επιχειρηματικά πρότυπα, καθώς επιδιώκουν να βελτιώσουν το ηθικό των υπαλλήλων βλέποντας την αξία τους, να κάνουν τον χώρο εργασίας καλύτερο διαδίδοντας θετικότητα, να παραδειγματίζουν υψηλά ηθικά πρότυπα, να τονίζουν τις ηθικές εκτιμήσεις, να χρησιμοποιούν τη λογική και τη σκέψη για να κερδίσουν τους ανθρώπους και να παρέχουν στους εργαζόμενους επιλογές και ευκαιρίες.
Σύγκριση Θεωριών Διοίκησης με Ηγεσία και Διεύθυνση
Οι εταιρείες αναζητούν πάντα τρόπους για να βελτιώσουν την ποιότητα της ηγεσίας τους. Υπάρχει ένα ευρύ σώμα έρευνας που εξετάζει διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με το πώς οι φιλόδοξοι διευθυντές μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της ηγεσίας τους, ή διαφορετικές προσεγγίσεις για την αντιστοίχιση διευθυντών με τις κατάλληλες ομάδες για να αναδείξουν το καλύτερο και από τους δύο.
Θεωρίες Χαρακτηριστικών
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι διευθυντές είναι καλοί ηγέτες και διευθυντές αν απεικονίζουν τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που σχετίζονται με το να είναι καλοί ηγέτες και διευθυντές. Για παράδειγμα, οι καλοί ηγέτες περιγράφονται ως παθιασμένοι, καινοτόμοι, εμπνευσμένοι, ευχάριστοι, ήρεμοι, υπομονετικοί και ηθικοί. Οι πτυχές που καθορίζουν έναν καλό διευθυντή δεν διαφέρουν από αυτές που καθορίζουν έναν καλό ηγέτη. Δεδομένου ότι ένας διευθυντής θα πρέπει να κάνει και τα δύο, στην ουσία, ένας διευθυντής πρέπει να γίνει η εικόνα ενός σπουδαίου επιχειρηματία με εξαιρετική αρετή.
Συμπεριφορικές Θεωρίες
Αυτή η θεωρία προτείνει ότι συγκεκριμένες συμπεριφορές (όχι χαρακτηριστικά) είναι δείκτες του τι καθιστά τους διευθυντές καλούς ηγέτες και διευθυντές. Επιπλέον, αυτή η θεωρία υποδηλώνει ότι οι διευθυντές μπορούν να γίνουν καλοί ηγέτες και διευθυντές αν εκτεθούν σε καταστάσεις και ευκαιρίες όπου μπορούν να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν, όπως όταν ανεβαίνουν τις βαθμίδες μέσω σκληρής δουλειάς, εκπαίδευσης και κατανόησης της επιχείρησης στην οποία βρίσκονται. Ορισμένες συμπεριφορές που συνδέονται με την ηγεσία και τη διεύθυνση περιλαμβάνουν τη θέσπιση εφικτών στόχων, τη συνεχή σκέψη πέρα από τα δικά τους συμφέροντα, την επίδειξη ενσυναίσθησης προς τους άλλους, την οικοδόμηση σχέσεων με εκείνους που σχετίζονται με την επιτυχία της επιχείρησης και πολλά άλλα.
Θεωρίες Αντίκτυπου
Αυτή η θεωρία δηλώνει ότι οι διευθυντές μπορούν να είναι καλοί ηγέτες και διευθυντές όχι λόγω των χαρακτηριστικών και των συμπεριφορών που εκφράζουν, αλλά με βάση το πώς αντιδρούν σε οποιαδήποτε δεδομένη κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι σε μια απροσδόκητη κατάσταση, η πραγματική δοκιμασία της ηγεσίας και της διεύθυνσης του διευθυντή θα είναι στο πώς ενεργούν και αντιδρούν σε ό,τι προκύπτει. Ανάλογα με το πόσο αποτελεσματική και αποδοτική είναι η λύση τους σε οποιοδήποτε πρόβλημα, μόνο τότε μπορούν να θεωρηθούν καλοί ηγέτες και διευθυντές.
Ηγεσία και Διεύθυνση στο Πλαίσιο Άλλων Λειτουργιών Διαχείρισης
Οι βασικές λειτουργίες διαχείρισης είναι ο προγραμματισμός, η οργάνωση, η ηγεσία και ο έλεγχος. Όλες αυτές οι λειτουργίες είναι αλληλένδετες· καμία δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την άλλη, και όλες πρέπει να είναι παρούσες σε κάθε λειτουργία για να εκπληρώσουν τον σκοπό και τις προθέσεις τους. Οι διευθυντές πρέπει να ηγούνται και να διευθύνουν σε όλα όσα κάνουν, εκτός από τις άλλες λειτουργίες που πρέπει να εφαρμόσουν σε όλα. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα του τι θα κάνουν οι διευθυντές σε κάθε λειτουργία σύμφωνα με τις λειτουργίες ηγεσίας και διεύθυνσης:
Προγραμματισμός
Ο διευθυντής θα αναλάβει την ηγεσία σε αυτή τη φάση κάνοντας έρευνα σχετικά με ποια προβλήματα της εταιρείας χρειάζονται διόρθωση ή αντιμετώπιση με κάποιον τρόπο, και καθοδηγώντας εκείνους που είναι κατάλληλοι να αποκτήσουν τις απαραίτητες πληροφορίες. Στη συνέχεια, θα συγκεντρώσουν όλους τους εμπλεκόμενους για να εισαγάγουν μια δομή στο σχέδιο ώστε να καταστεί πιο εφικτό να αποκτήσουν προοπτική σχετικά με την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει ο διευθυντής και η εταιρεία. Μετά την εξέταση των απόψεων και προτάσεων όλων, ο διευθυντής έχει μια καλύτερη ιδέα για το τι πρέπει να γίνει για να λυθεί το πρόβλημα και να περιοριστούν τυχόν ζητήματα που μπορεί να προκύψουν.
Οργάνωση
Ο διευθυντής θα καθοδηγήσει την ομάδα του να εκτελέσει σχέδια και επιχειρηματικές στρατηγικές εξηγώντας τα οφέλη και τα κέρδη που θα αποκτήσουν οι συμμετέχοντες από όλα αυτά. Συνεργάζονται με όλους τους εμπλεκόμενους για να θέσουν οποιαδήποτε σχέδια σε κίνηση. Ακολουθώντας αυτό, ο διευθυντής καθοδηγεί κάθε άτομο ή τμήμα σχετικά με το πώς πρέπει να γίνουν τα πράγματα, ενημερώνοντάς τους για το τι πρέπει να οργανώσουν, τι θα χρειαστούν για να αποκτήσουν, πώς να αντιμετωπίσουν τις απρόβλεπτες καταστάσεις και πώς να αξιολογήσουν τους στόχους και τις επιδιώξεις που έχει θέσει ο διευθυντής.
Έλεγχος
Τα σχέδια, τα προγράμματα και οι διαδικασίες που καθορίζει ο διευθυντής σπάνια θα πάνε τέλεια, καθώς πάντα υπάρχουν εμπόδια στην πορεία. Μερικές φορές οι διευθυντές θα χρειαστεί να επιβάλουν κάποια πειθαρχικά μέτρα που θα απαιτήσουν να ηγηθούν αναλαμβάνοντας τον έλεγχο της κατάστασης και περιορίζοντας τις απώλειες. Εάν τα προβλήματα οφείλονται σε ανίκανους υπαλλήλους, επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, μη ρεαλιστικούς στόχους/στόχους, αντιστάσεις από μέλη του προσωπικού κ.λπ., ο διευθυντής πρέπει να καθοδηγήσει τέτοια άτομα και ομάδες σε προσαρμογές.
Οι διευθυντές μπορούν να ηγούνται και να διευθύνουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Μπορούν να γίνουν δημιουργικοί και καινοτόμοι στον τρόπο που το κάνουν και πώς το κάνουν, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες: τα αποφεύξιμα κόστη, τα αναπόφευκτα κόστη, το επιχειρηματικό κλίμα, την ανταγωνιστική ατμόσφαιρα, τις οικονομικές δυνάμεις, τους πελάτες, τα προσόντα των υπαλλήλων, τι είναι διαθέσιμο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να ανακυκλωθεί, τι μπορεί να βελτιωθεί χωρίς να θυσιαστεί η ποιότητα ή η ακρίβεια και πολλά άλλα.