Η Επιρροή της Κυβέρνησης στην Οικονομία
Ως κοινωνία με οικονομία βασισμένη στην αγορά, η κυβέρνηση έχει τρεις ευρείες εντολές:
- Να διασφαλίσει την κοινή άμυνα
- Να προάγει την οικονομική ανάπτυξη
- Να προσπαθεί να διατηρεί μια δίκαιη κοινωνία
Αρχικά, μόνο μία από αυτές υποδηλώνει άμεση παρέμβαση στην οικονομία, αλλά και οι τρεις είναι αλληλένδετες με την οικονομία στο σύνολό της. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ενέργεια που αναλαμβάνει η κυβέρνηση θα έχει κάποια επίδραση στην οικονομία, μεγάλη ή μικρή, σκόπιμη ή τυχαία.
Κοινή Άμυνα και Οικονομική Ανάπτυξη
Η κυβέρνηση προσπαθεί να προάγει την οικονομική ανάπτυξη μέσω της δημοσιονομικής πολιτικής – που σημαίνει πώς επιβάλλει φόρους και κατανέμει δαπάνες τόσο για να ισορροπήσει τον προϋπολογισμό της, όσο και για να προάγει ευρύτερη οικονομική ανάπτυξη. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για το πώς λειτουργεί στο άρθρο μας σχετικά με τη Δημοσιονομική Πολιτική.
Η Κοινή Άμυνα μπορεί επίσης να ενταχθεί σε αυτή την κατηγορία – η κυβέρνηση θα αναθέσει σε εταιρείες την κατασκευή όπλων και προσλαμβάνει άμεσα δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Αυτό λειτουργεί ως άμεση ένεση χρημάτων στην οικονομία και είναι μια τεράστια ευκαιρία για την αγορά εργασίας στο σύνολό της.
Παράδειγμα – Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος
Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες που τερμάτισαν τη Μεγάλη Ύφεση ήταν η έκρηξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος, προκάλεσε μια δραματική αλλαγή στον τρόπο που η κυβέρνηση ξόδευε χρήματα και ταυτόχρονα μεταμόρφωσε το εργατικό δυναμικό. Η ανεργία μειώθηκε από σχεδόν 30% όλων των δυνητικών εργαζομένων σχεδόν στο μηδέν, εν μέρει επειδή ο στρατός στρατολόγησε εκατομμύρια ανθρώπους για στρατιωτική υπηρεσία (αφαιρώντας τους από τον ανταγωνισμό για δυνητικές θέσεις εργασίας), αλλά και επειδή υπήρξε δραματική αύξηση στις δαπάνες προς ιδιωτικές εταιρείες για την κατασκευή όπλων, αγρότες για την παραγωγή τροφίμων για τις συμμαχικές δυνάμεις και δεκάδες άλλες βιομηχανίες για πολεμικά υλικά.
Όταν τελείωσε ο πόλεμος, οι επιστρέφοντες στρατιώτες προκάλεσαν μια σύντομη αύξηση της ανεργίας, αλλά καθώς εκατομμύρια περισσότερα άτομα λάμβαναν κανονικούς μισθούς για αρκετά χρόνια, ο ρυθμός αποταμίευσης και επένδυσης ήταν αρκετά υψηλός ώστε να οδηγήσει σε μακροχρόνια ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950. Αυτό είναι ένα από τα πιο άμεσα παραδείγματα συγχώνευσης στρατιωτικής και δημοσιονομικής πολιτικής.
Κυβερνητική Παρέμβαση στις Αγορές
Αφήνοντας στην άκρη τη δημοσιονομική πολιτική και τις στρατιωτικές ενέργειες, η κυβέρνηση θα παρέμβει άμεσα στην οικονομία σε περιπτώσεις κοινωνικής αδικίας. Η κυβερνητική παρέμβαση στην οικονομία προκύπτει συνήθως λόγω κοινωνικών αδικιών, αποτυχιών της αγοράς, κοινωνικής προστασίας και αρνητικών εξωτερικοτήτων.
Διόρθωση Κοινωνικής Αδικίας
Μια οικονομική “κοινωνική αδικία” συμβαίνει όταν ένα άτομο ή μια ομάδα είτε αποκλείεται εντελώς από τα οφέλη, είτε πλήττεται ενεργά από τις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς.
Μία από τις πιο βασικές μορφές αυτού του είδους οικονομικής παρέμβασης είναι οι νόμοι κατά των διακρίσεων. Σε μια εντελώς ελεύθερη καπιταλιστική οικονομία, οι εργοδότες, οι ιδιοκτήτες γης και οι επιχειρηματίες θα είχαν πλήρη λόγο για το ποιον ή ποιον δεν θα κάνουν δουλειές. Στο παρελθόν, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές περιπτώσεις διακρίσεων, όπου ορισμένες ομάδες ανθρώπων θα αποκλείονταν εντελώς από τις περισσότερες επιχειρήσεις, μέρη διαμονής και δυνητικές θέσεις εργασίας. Οι νόμοι κατά των διακρίσεων θεσπίστηκαν για να διορθώσουν αυτό – θέτοντας περιορισμούς στους λόγους για τους οποίους οι θέσεις εργασίας και οι υπηρεσίες μπορούν να αρνηθούν.
Αποτυχίες της Αγοράς
Μια “Αποτυχία της Αγοράς” συμβαίνει όταν η ελεύθερη αγορά οδηγεί σε μια κατανομή πόρων που είναι λιγότερο από αποδοτική. Για να κατανοήσουμε μια αποτυχία της αγοράς, βοηθά να δούμε μια έννοια που ονομάζεται Αποτελεσματικότητα Pareto.
Αποτελεσματικότητα Pareto
Σε ένα “Αποτελεσματικό Pareto” σύστημα, κανείς δεν μπορεί να γίνει καλύτερα χωρίς να κάνει τουλάχιστον ένα άτομο χειρότερα. Ας δούμε ένα παράδειγμα:
Η Άλις εργάζεται σε μια γαλακτοκομική φάρμα και πουλά γάλα σε μια κοντινή αγορά. Στο τέλος της εβδομάδας, έχει δύο γαλόνια επιπλέον γάλα που δεν πωλήθηκε. Εν τω μεταξύ, ο Μπομπ εργάζεται σε ένα αρτοποιείο στην άλλη πλευρά της πόλης, ψήνοντας μπισκότα και πουλώντας τα από το δικό του κατάστημα. Στο τέλος της εβδομάδας του, έχει δύο δωδεκάδες επιπλέον μπισκότα που δεν πωλήθηκαν.
Η Άλις δεν θα ήθελε να πιει δύο γαλόνια γάλα μόνη της, οπότε χύνει ένα γαλόνι και πίνει το άλλο το Σαββατοκύριακο. Ο Μπομπ δεν μπορεί να φάει δύο δωδεκάδες μπισκότα σκέτα, οπότε καταλήγει να πετάξει 1 δωδεκάδα και τρώει την άλλη δωδεκάδα το Σαββατοκύριακο. Ωστόσο, αν μπορούσαν να κάνουν μια ανταλλαγή, και οι δύο θα ήταν καλύτερα – αυτό θα ήταν μια “Βελτίωση Pareto”, καθώς και οι δύο γίνονται καλύτερα χωρίς κανείς να γίνει χειρότερα. Ο μόνος λόγος που δεν κάνουν ανταλλαγή από την αρχή είναι επειδή ο καθένας δεν ήξερε ότι ο άλλος ήταν διαθέσιμος για ανταλλαγή. Αυτή είναι μια Αποτυχία της Αγοράς λόγω ελλιπούς πληροφόρησης.
Η Αποτελεσματικότητα Pareto και οι Βελτιώσεις Pareto δεν λένε τίποτα για τη δικαιοσύνη της αύξησης – μια διαφορετική Βελτίωση Pareto θα ήταν αν η Άλις απλά έδινε στον Μπομπ ένα γαλόνι γάλα δωρεάν, και ο Μπομπ κρατούσε όλα τα μπισκότα του. Ο Μπομπ γίνεται καλύτερα, ενώ η Άλις δεν γίνεται χειρότερα (ήταν να το χύσει έτσι κι αλλιώς).
Βελτιώσεις Pareto και η Οικονομία
Οι Βελτιώσεις Pareto γίνονται πιο δύσκολο να εντοπιστούν όσο μεγαλύτερη γίνεται η οικονομία, επειδή γίνεται πιο δύσκολο να δούμε την πλήρη επίδραση μιας αλλαγής. Για παράδειγμα, πολλοί υποστηρικτές υψηλότερων επιδομάτων ευημερίας υποστηρίζουν ότι κάθε δολάριο που δαπανάται σε κοινωνικά οφέλη από την κυβέρνηση επιστρέφει σε επιπλέον φορολογικά έσοδα οδηγώντας σε οικονομική ανάπτυξη. Οι κυβερνήσεις προσπαθούν να βρουν “Βελτιώσεις Pareto” στην οικονομία πριν προσπαθήσουν να αναδιανείμουν ενεργά τον πλούτο.
Κοινωνική Προστασία
Ένας άλλος τύπος κυβερνητικής παρέμβασης στην οικονομία είναι οι κοινωνικές προστασίες. Σε αντίθεση με τις κοινωνικές αδικίες, οι κοινωνικές προστασίες είναι απαραίτητες όταν οι εταιρείες ή τα άτομα μπορεί να βλάψουν άλλους λόγω ανικανότητας, αμέλειας ή απάτης. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η απαίτηση για όλους τους γιατρούς να είναι αδειοδοτημένοι – αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν δραματικά λιγότεροι γιατροί από όσους θα προσπαθούσαν κανονικά να ασκήσουν ιατρική αν δεν υπήρχε απαίτηση αδειοδότησης, αλλά σημαίνει επίσης ότι η επίσκεψη στον γιατρό είναι πολύ πιο ασφαλής.
Ένα άλλο παράδειγμα κοινωνικής προστασίας είναι η ρύθμιση της χρηματοοικονομικής βιομηχανίας. Υπάρχουν αυστηροί νόμοι σχετικά με το πώς οι εταιρείες μπορούν να καταχωρούν μετοχές σε χρηματιστήρια, και αυστηροί κανόνες σχετικά με το πώς πρέπει να δημοσιεύουν οικονομικές εκθέσεις για τους επενδυτές. Αυτό έχει σχεδιαστεί για να αποτρέψει τις αποτυχίες της αγοράς λόγω ελλιπών πληροφοριών και να διασφαλίσει ότι οι επενδυτές γνωρίζουν τι αγοράζουν. Για τους μεμονωμένους επενδυτές, οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι και οι σχεδιαστές πρέπει να είναι αδειοδοτημένοι, όπως και οι μεσίτες υποθηκών και οι περισσότεροι άλλοι χρηματοοικονομικοί επαγγελματίες. Όλα αυτά έχουν σκοπό να διασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές λαμβάνουν πλήρεις πληροφορίες, να μειώσουν την απάτη και να αυξήσουν την υπευθυνότητα.
Κοινωνικές Προστασίες σε Κίνηση
Η επίδραση των κοινωνικών προστασιών είναι συνήθως ανισόρροπη μεταξύ εκείνων που ωφελούνται (ή πλήττονται) από την αλλαγή και εκείνων που προστατεύονται από τη ρύθμιση. Για παράδειγμα, όταν οι πολιτείες άρχισαν να απαιτούν από τους κουρείς να αποκτούν άδεια για να κόβουν μαλλιά για χρήματα, πολλοί κουρείς άλλαξαν επαγγελματική κατεύθυνση, και οι υπόλοιποι αύξησαν τις τιμές τους μεταξύ 10% και 15%. Αυτό είχε τεράστια επίδραση στους κουρείς – κάποιοι έχασαν τις δουλειές τους, ενώ άλλοι είδαν μεγάλη αύξηση μισθού. Για όλους τους άλλους στην οικονομία, υπήρξε τόσο μικρή αλλαγή που ίσως να μην παρατηρήθηκε.
Αυτή η ανισόρροπη επίδραση σημαίνει ότι οι ομάδες που τείνουν να ωφελούνται περισσότερο από την προσθήκη ή την αφαίρεση ορισμένων ρυθμίσεων είναι δυσανάλογα “θορυβώδεις” όταν ασκούν πίεση στην κυβέρνηση για αλλαγές. Ένα παράδειγμα κακής λειτουργίας αυτού θα ήταν η απορρύθμιση των αγορών χρηματοοικονομικών παραγώγων τη δεκαετία του 1980 – μερικές μεγάλες επενδυτικές τράπεζες μπόρεσαν να κερδίσουν τεράστια κέρδη, ενώ κανείς άλλος δεν παρατήρησε μεγάλη διαφορά. Στο μεταξύ, η απορρύθμιση έθεσε τις βάσεις για την χρηματοοικονομική κρίση 20 χρόνια αργότερα.
Διόρθωση Αρνητικών Εξωτερικοτήτων
Η κυβέρνηση επίσης θεσπίζει κανόνες και ρυθμίσεις για να αντιμετωπίσει τις αρνητικές εξωτερικότητες, ή τα κόστη που μπορεί να προκαλεί μια επιχείρηση στην υπόλοιπη οικονομία. Το κλασικό παράδειγμα αρνητικής εξωτερικότητας είναι η ρύπανση – η κυβέρνηση θα αναγκάσει τις εταιρείες να σταματήσουν να ρυπαίνουν και να πληρώσουν για την αποκατάσταση, κάτι που είναι ένα κόστος που διαφορετικά θα μπορούσαν απλά να αγνοήσουν.
Άλλοι τύποι αρνητικών εξωτερικοτήτων μπορεί να είναι συγκεκριμένοι για άτομα. Για παράδειγμα, τα παιδιά που γεννιούνται σε φτώχεια είναι πολλές φορές πιο πιθανό να μεγαλώσουν φτωχά από ένα παιδί της ίδιας ικανότητας που γεννιέται σε πλούσια οικογένεια. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η κυβέρνηση επιδοτεί την εκπαίδευση, παρέχει υποτροφίες και λειτουργεί προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας για να προσπαθήσει να εξισώσει κάπως το πεδίο και να δώσει σε περισσότερους ανθρώπους την ευκαιρία να πετύχουν.