Πώς Δημιουργείται το Χρήμα;
Στις Ηνωμένες Πολιτείες (και σε πολλές άλλες χώρες), η ερώτηση “Πώς δημιουργείται το χρήμα;” προκύπτει συχνά. Το υπουργείο δεν εκτυπώνει μετρητά όλη μέρα, αν το έκανε το δημόσιο χρέος θα ήταν μηδενικό! Στις ΗΠΑ, το χρήμα δημιουργείται ως μορφή χρέους. Οι τράπεζες δημιουργούν δάνεια για άτομα και επιχειρήσεις, τα οποία με τη σειρά τους καταθέτουν αυτά τα χρήματα στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Οι τράπεζες μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν αυτές τις καταθέσεις για να δανείσουν χρήματα σε άλλους ανθρώπους – το συνολικό ποσό του χρήματος που κυκλοφορεί είναι ένα μέτρο της Χρηματικής Προσφοράς.
Χρήμα Ως Χρέος
Όταν ένα άτομο ή μια επιχείρηση βάζει χρήματα στον τραπεζικό του λογαριασμό, αυτό ονομάζεται “κατάθεση”. Αυτό μπορεί να είναι τόσο χρήματα που αποταμιεύετε για μακροπρόθεσμο σκοπό, όσο και ένας κανονικός λογαριασμός τρεχούμενου που χρησιμοποιείται για καθημερινές αγορές. Οι λογαριασμοί αποταμίευσης γενικά πληρώνουν τόκους.
Όταν ένα άτομο ή μια επιχείρηση θέλει να πάρει δάνειο από την τράπεζα για να αγοράσει κάτι, η τράπεζα χρησιμοποιεί τις καταθέσεις όλων των πελατών της προκειμένου να κάνει αυτό το δάνειο. Οι μακροχρόνιοι αποταμιευτές πληρώνονται τόκους σε αντάλλαγμα για το ότι επιτρέπουν στην τράπεζα να χρησιμοποιήσει τις καταθέσεις τους για να κάνει αυτά τα δάνεια, αλλά τα χρήματα στους λογαριασμούς τρεχούμενου μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν (γι’ αυτό ορισμένοι λογαριασμοί δεν χρεώνουν τέλη αν έχετε ένα συγκεκριμένο ελάχιστο υπόλοιπο).
Μόλις το δάνειο ληφθεί, το άτομο μπορεί είτε να πάρει τα χρήματα μετρητά, είτε (πολύ πιο συχνά) να τα καταθέσει ξανά στον λογαριασμό αποταμίευσης ή τρεχούμενου. Αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να γίνουν άλλα δάνεια, έτσι οι τράπεζες μπορούν να δανείσουν ξανά και ξανά τα χρήματα.
Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν κάθε δολάριο που δανείζει μια τράπεζα έχει, σε κάποιο σημείο της αλυσίδας, δανειστεί από κάποιον άλλο. Το συνολικό ποσό του χρήματος στην οικονομία εξαρτάται άμεσα από το πόσοι άνθρωποι και επιχειρήσεις έχουν πάρει δάνεια. Ακόμα και οι καταθέσεις που έγιναν από ανθρώπους ως εισόδημα ήταν σχεδόν σίγουρα δανεισμένες σε κάποιο σημείο. Για παράδειγμα, σκεφτείτε αυτή την αλυσίδα:
- 5 Μαΐου: Οι Τοπικές Τράπεζες και Δάνεια εκδίδουν ένα δάνειο στον Φρανκ για 10.000 δολάρια για να ξεκινήσει ένα εστιατόριο
- 30 Απριλίου: Ο Μπομπ καταθέτει τον μισθό του για 5.000 δολάρια στην τράπεζά του (Τοπικές Τράπεζες και Δάνεια)
- 29 Απριλίου: Η Εταιρεία Άλις (μια εταιρεία λογισμικού) δίνει στον Μπομπ έναν μισθό για 5.000 δολάρια
- 10 Απριλίου: Η Κατασκευή του Κάρλος πληρώνει την Εταιρεία Άλις 15.000 δολάρια για το λογισμικό που ανέπτυξε για να σχεδιάσει κατασκευαστικά έργα
- 1 Απριλίου: Η Πέγκυ γράφει μια επιταγή στην Κατασκευή του Κάρλος για να αγοράσει ένα νέο σπίτι για 200.000 δολάρια
- 15 Μαρτίου: Η Πέγκυ παίρνει ένα δάνειο από τις Τοπικές Τράπεζες και Δάνεια για 200.000 δολάρια
Σε αυτό το παράδειγμα, οι Τοπικές Τράπεζες και Δάνεια έχουν τεχνικά χρησιμοποιήσει τα ίδια 200.000 δολάρια στα δάνεια τους προς την Πέγκυ και τον Φρανκ, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν επίσης από μια κατασκευαστική εταιρεία για να αγοράσει λογισμικό, και από μια εταιρεία λογισμικού για να πληρώσει τους υπαλλήλους της. Τα ίδια 5.000 δολάρια χρησιμοποιήθηκαν για να αγοραστεί ένα σπίτι, να πληρωθεί για λογισμικό, να προσληφθεί ένας υπάλληλος και να ξεκινήσει ένα εστιατόριο!
Απαιτήσεις Αποθεμάτων
Για να αποτραπεί η δανειοδότηση της ίδιας δολαρίου επ’ αόριστον, υπάρχουν κανόνες που ονομάζονται “Απαιτήσεις Αποθεμάτων”. Για κάθε 100 δολάρια που δανείζονται, η τράπεζα πρέπει να κρατά 10 δολάρια σε “Απόθεμα”, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να τα ξαναχρησιμοποιήσει σε άλλα δάνεια. Αυτή η απαίτηση αποθεμάτων μπορεί να κρατηθεί στα θησαυροφυλάκια της τράπεζας ως μετρητά, ή σε κατάθεση με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα.
Έτσι, αν υπάρχει απαίτηση αποθεμάτων, πώς δημιουργείται το χρήμα εξ αρχής;
Σχέση Με Την Κυβέρνηση
Όταν η κυβέρνηση χρειάζεται να ξοδέψει χρήματα, αποκτά τα έσοδά της μέσω φόρων και πουλώντας Ομόλογα του Δημοσίου, που είναι ουσιαστικά δανεισμένα χρήματα από επενδυτές και τράπεζες, καθώς και από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα. Τα έσοδα που λαμβάνει από τις πωλήσεις ομολόγων στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα στη συνέχεια εγχέονται σε όλες τις άλλες τράπεζες καθώς η κυβέρνηση ξοδεύει χρήματα, που είναι αυτό που δημιουργεί το αρχικό “σπόρο” μετρητών πάνω στον οποίο βασίζεται η υπόλοιπη δανειοδότηση – η οικονομία αγοράζει χρέος από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η οποία χρησιμοποιεί τα μετρητά για να τα επαναφέρει στην οικονομία.
Υποστήριξη Νομισμάτων
Ιστορικά, το νόμισμα έχει “υποστηριχθεί”, ή έχει μετατραπεί εύκολα σε, κάποιο υλικό αγαθό.
Ακόμα και αν το χρήμα δημιουργείται από χρέος, μπορούμε να πούμε ότι είναι “υποστηριγμένο” από την αξία όλων των αγαθών και υπηρεσιών που χρησιμοποιούμε για να παράγουμε αυτό το χρέος. Χωρίς το δάνειο της Πέγκυ (και άλλα παρόμοια δάνεια), ο Κάρλος δεν θα μπορούσε να αγοράσει το λογισμικό, και η Άλις δεν θα είχε τη δυνατότητα να προσλάβει τον Μπομπ για να το γράψει.
Ο Χρυσός Κανόνας
Αρχαία Ιστορία
Στην αρχαία ιστορία, η ερώτηση “πώς δημιουργείται το χρήμα” ήταν εύκολη να απαντηθεί – το έσκαβαν!
Η κύρια μορφή νομίσματος για χιλιάδες χρόνια ήταν ο χρυσός και ο αργυρός – αυτά τα μέταλλα εξορύσσονταν, στη συνέχεια κοβόταν σε νομίσματα. Αν μια κυβέρνηση ήθελε να “εκτυπώσει” περισσότερα χρήματα, θα έλιωνε υπάρχοντα νομίσματα, στη συνέχεια θα αναμείγνυε τον χρυσό και τον αργυρό με φθηνότερα μέταλλα (όπως σίδηρο και χαλκό), και στη συνέχεια θα κοβόταν νέα νομίσματα (και θα ελπίζανε ότι οι άνθρωποι δεν θα παρατηρούσαν τη διαφορά).
Το χαρτονόμισμα ήρθε πρώτα από τράπεζες παρόμοιες με αυτές που σήμερα θα ονομάζαμε “πιστοποιητικά κατάθεσης”, ή CDs. Ως απόδειξη ότι καταθέσατε κάποιο ποσό χρημάτων σε μια τράπεζα, η τράπεζα σας έδινε ένα κομμάτι χαρτί με χαραγμένες τις πληροφορίες της τράπεζας και το ποσό που καταθέσατε. Μπορούσατε στη συνέχεια να επιστρέψετε σε μεταγενέστερη ημερομηνία και να ζητήσετε αυτό το ποσό σε νομίσματα, ή να δώσετε σε κάποιον άλλο εξουσιοδότηση να αποσύρει κάποια από την κατάθεσή σας για εσάς (παρόμοιο με μια “επιταγή” σήμερα).
Καθώς όλο και περισσότεροι πελάτες επισκέπτονταν κάθε τράπεζα, τυποποίησαν τα πιστοποιητικά σε καθορισμένα ποσά και εξέδωσαν στους ανθρώπους αυτό που έμοιαζε με τα σημερινά χρήματα. Ωστόσο, καθώς κάθε τράπεζα εξέδιδε τα δικά της χαρτονομίσματα, θα έπρεπε να πάτε σε κάθε τράπεζα ξεχωριστά για να ζητήσετε τα νομίσματα, και στη συνέχεια να τα πάρετε πίσω στην τράπεζά σας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες
Πριν αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε το χρέος ως χρήμα, όλα τα χρήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν “υποστηριγμένα” από χρυσό και αργυρό – κάθε δολάριο αντιπροσώπευε μια συγκεκριμένη ποσότητα χρυσού, και οι τράπεζες έπρεπε να μεταφέρουν τα αποθέματα χρυσού μεταξύ τους κάθε φορά που κάποιος έγραφε μια επιταγή. Αυτή η διαδικασία ήταν πολύ δαπανηρή και χρονοβόρα, και σήμαινε επίσης ότι το συνολικό ποσό του χρήματος που κυκλοφορούσε ήταν άμεσα ανάλογο με το πόσο χρυσός είχε εξορυχθεί.
Υπήρχαν επίσης απαιτήσεις αποθεμάτων υπό το Χρυσό Πρότυπο, το απόθεμα ήταν απλώς ένα ποσό φυσικού χρυσού που μια τράπεζα έπρεπε να κρατάει ανά πάσα στιγμή. Αυτό σήμαινε ότι όταν οι άνθρωποι και οι εταιρείες έγραφαν επιταγές ο ένας στον άλλο, οι τράπεζες έπρεπε να στέλνουν φυσικά χρυσό σε άλλες τράπεζες κάθε μέρα (αυτό γινόταν συχνά με τρένο, γι’ αυτό οι ληστείες τρένων ήταν συχνές).
Αυτό σήμαινε ότι αν υπήρχε οικονομική επέκταση, αλλά ο χρυσός δεν μπορούσε να εξορυχθεί αρκετά γρήγορα, μερικές φορές δεν υπήρχαν αρκετά χρήματα για να κυκλοφορήσουν, προκαλώντας την επιβράδυνση της επέκτασης. Αυτό σήμαινε επίσης ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να αρχίσει να ξοδεύει χρήματα κατά τη διάρκεια υφέσεων ως “ανακούφιση”. Το Χρυσό Πρότυπο τερματίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1976.